سهراب سپهری نقاش و شاعر

ادرم میداند كه من روز چهاردهم مهر به دنیا آمده ام درست سر ساعت 12 مادرم صدای اذان را میشندیده است (هنوز در سفرم صفحه 9) پدر سهراب، اسدالله سپهری، كارمند اداره پست و تلگراف كاشان، اهل ذوق و هنر

سهراب سپهری نقاش و شاعر

سهراب سپهری

 نقاش و شاعر، 15 مهرماه سال 1307 در كاشان متولد شد.
خود سهراب میگوید :
... مادرم میداند كه من روز چهاردهم مهر به دنیا آمده ام. درست سر ساعت 12. مادرم صدای اذان را میشندیده است... (هنوز در سفرم - صفحه 9)
پدر سهراب، اسدالله سپهری، كارمند اداره پست و تلگراف كاشان، اهل ذوق و هنر.
وقتی سهراب خردسال بود، پدر به بیماری فلج مبتلا شد.
... كوچك بودم كه پدرم بیمار شد و تا پایان زندگی بیمار ماند. پدرم تلگرافچی بود. در طراحی دست داشت. خوش خط بود. تار مینواخت. او مرا به نقاشی عادت داد... (هنوز در سفرم - صفحه 10)
درگذشت پدر در سال 1341
مادر سهراب، ماه جبین، اهل شعر و ادب كه در خرداد سال 1373 درگذشت.
تنها برادر سهراب، منوچهر در سال 1369 درگذشت. خواهران سهراب : همایوندخت، پریدخت و پروانه.
محل تولد سهراب باغ بزرگی در محله دروازه عطا بود.
سهراب از محل تولدش چنین میگوید :
... خانه، بزرگ بود. باغ بود و همه جور درخت داشت. برای یادگرفتن، وسعت خوبی بود. خانه ما همسایه صحرا بود . تمام رویاهایم به بیابان راه داشت... (هنوز در سفرم - صفحه 10)
سال 1312، ورود به دبستان خیام (مدرس) كاشان.
... مدرسه، خوابهای مرا قیچی كرده بود . نماز مرا شكسته بود . مدرسه، عروسك مرا رنجانده بود . روز ورود، یادم نخواهد رفت : مرا از میان بازیهایم ربودند و به كابوس مدرسه بردند . خودم را تنها دیدم و غریب ... از آن پس و هربار دلهره بود كه به جای من راهی مدرسه میشد.... (اتاق آبی - صفحه 33)
... در دبستان، ما را برای نماز به مسجد میبردند. روزی در مسجد بسته بود . بقال سر گذر گفت : نماز را روی بام مسجد بخوانید تا چند متر به خدا نزدیكتر باشید.
مذهب شوخی سنگینی بود كه محیط با من كرد و من سالها مذهبی ماندم.
بی آنكه خدایی داشته باشم ... (هنوز در سفرم)
سهراب از معلم كلاس اولش چنین میگوید :
... آدمی بی رویا بود. پیدا بود كه زنجره را نمیفهمد. در پیش او خیالات من چروك میخورد...
خرداد سال 1319 ، پایان دوره شش ساله ابتدایی.
... دبستان را كه تمام كردم، تابستان را در كارخانه ریسندگی كاشان كار گرفتم. یكی دو ماه كارگر كارخانه شدم . نمیدانم تابستان چه سالی، ملخ به شهر ما هجوم آورد . زیانها رساند . من مامور مبارزه با ملخ در یكی از آبادیها شدم. راستش، حتی برای كشتن یك ملخ نقشه نكشیدم. اگر محصول را میخوردند، پیدا بود كه گرسنه اند. وقتی میان مزارع راه میرفتم، سعی میكردم پا روی ملخها نگذارم.... (هنوز در سفرم)
مهرماه همان سال، آغاز تحصیل در دوره متوسطه در دبیرستان پهلوی كاشان.
... در دبیرستان، نقاشی كار جدی تری شد. زنگ نقاشی، نقطه روشنی در تاریكی هفته بود... (هنوز در سفرم - صفحه 12)
از دوستان این دوره : محمود فیلسوفی و احمد مدیحی
سال 1320، سهراب و خانواده به خانه ای در محله سرپله كاشان نقل مكان كردند.
سال 1322، پس از پایان دوره اول متوسطه، به تهران آمد و در دانشسرای مقدماتی شبانه روزی تهران ثبت نام كرد.
... در چنین شهری [كاشان]، ما به آگاهی نمیرسیدیم. اهل سنجش نمیشدیم. در حساسیت خود شناور بودیم. دل میباختیم. شیفته میشدیم و آنچه میاندوختیم، پیروزی تجربه بود. آمدم تهران و رفتم دانشسرای مقدماتی. به شهر بزرگی آمده بودم. اما امكان رشد چندان نبود... (هنوز در سفرم- صفحه 12)
سال 1324 دوره دوساله دانشسرای مقدماتی به پایان رسید و سهراب به كاشان بازگشت.
... دوران دگرگونی آغاز میشد. سال 1945 بود. فراغت در كف بود. فرصت تامل به دست آمده بود. زمینه برای تكانهای دلپذیر فراهم میشد... (هنوز در سفرم)
آذرماه سال 1325 به پیشنهاد مشفق كاشانی (عباس كی منش متولد 1304) در اداره فرهنگ (آموزش و پرورش) كاشان استخدام شد.
... شعرهای مشفق را خوانده بودم ولی خودش را ندیده بودم. مشفق دست مرا گرفت و به راه نوشتن كشید. الفبای شاعری را او به من آموخت... (هنوز در سفرم)
سال 1326 و در سن نوزده سالگی، منظومه ای عاشقانه و لطیف از سهراب، با نام "در كنار چمن یا آرامگاه عشق" در 26 صفحه منتشر شد.
...دل به كف عشق هر آنكس سپرد
جان به در از وادی محنت نبرد
زندگی افسانه محنت فزاست
زندگی یك بی سر و ته ماجراست
غیر غم و محنت و اندوه و رنج
نیست در این كهنه سرای سپنج...
مشفق كاشانی مقدمه كوتاهی در این كتاب نوشته است.
سهراب بعدها، هیچگاه از این سروده ها یاد نمیكرد.
سال 1327، هنگامی كه سهراب در تپه های اطراف قمصر مشغول نقاشی بود، با منصور شیبانی كه در آن سالها دانشجوی نقاشی دانشكده هنرهای زیبا بود، آشنا شد. این برخورد، سهراب را دگرگون كرد.
... آنروز، شیبانی چیرها گفت. از هنر حرفها زد. ون گوگ را نشان داد. من در گیجی دلپذیری بودم. هرچه میشنیدم، تازه بود و هرچه میدیدم غرابت داشت.
شب كه به خانه بر میگشتم، من آدمی دیگر بودم. طعم یك استحاله را تا انتهای خواب در دهان داشتم... (هنوز در سفرم)
شهریور ماه همان سال، استعفا از اداره فرهنگ كاشان.
مهرماه، به همراه خانواده جهت تحصیل در دانشكده هنرهای زیبا در رشته نقاشی به تهران میاید.
در خلال این سالها، سهراب بارها به دیدار نمیا یوشیج میرفت.
در سال 1330 مجموعه شعر "مرگ رنگ" منتشر گردید. برخی از اشعار موجود در این مجموعه بعدها با تغییراتی در "هشت كتاب" تجدید چاپ شد.
بخشهایی حذف شده از " مرگ رنگ " :
... جهان آسوده خوابیده است،
فروبسته است وحشت در به روی هر تكان، هر بانگ
چنان كه من به روی خویش ...
سال 1332، پایان دوره نقاشی دانشكده هنرهای زیبا و دریافت مدرك لیسانس و دریافت مدال درجه اول فرهنگ از شاه.
... در كاخ مرمر شاه از او پرسید : به نظر شما نقاشی های این اتاق خوب است ؟
سهراب جواب داد : خیر قربان
و شاه زیر لب گفت : خودم حدس میزدم. ...
(مرغ مهاجر صفحه 67)

برچسب ها : سهراب سپهری نقاش و شاعر , سهراب سپهری , نقاش و شاعر , سهراب سپهری نقاش و شاعر , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق

عرفان در شعر سهراب سپهری

بی هیچ شكی‏، «ادبیات معاصر»ایران، چشمه ای بس شگرف و شفاف از «كوه بلند و گراسنگ» ادبیات كلاسیك است گذشته همیشه چراغی روشنفرا راه آینده است و هر امروزی ریشه در دیروزدارد گرچه ادبیات معاصرایران از، مشروطه تا روز گار ما، مشحون از «تأملات اجتماعی سیاسی»است، امّا هیچگاه از «اندیشه های اومانیستی و عرفانی»خالی نبوده و نیست

بی هیچ شكی‏، «ادبیات معاصر»ایران، چشمه ای بس شگرف و شفاف از «كوه بلند و گراسنگ» ادبیات كلاسیك است. گذشته همیشه چراغی روشنفرا راه آینده است و هر امروزی ریشه در دیروزدارد. گرچه ادبیات معاصرایران از، مشروطه تا روز گار ما، مشحون از «تأملات اجتماعی سیاسی»است، امّا هیچگاه از «اندیشه های اومانیستی و عرفانی»خالی نبوده و نیست.

در بین شاعران معاصر، سهراب سپهری بیشترین تأملات عرفانیرا داشته و هشت كتاباو سرشار از «اصطلاحات عرفانی»است. بسیاری از ناقدان ادبی، عرفان سهراب را، متأثر از عرفان هندیمی دانند و حتی از اینكه او شاعری سیاسی نیست، بر او حمله های ناروا كرده و ارزش شعراو را به سخره گرفته اند.

آنچه مسلم است، سهراب از عرفان هندی بسیار سود جسته است همچنانكه حافظ بزرگ نیز از ایران قبل از اسلام بهره ها گرفته است، امّا اینگونه اقتباس ها، از ارزش عرفانی و هنری شعر او نمی كاهد، همچنانكه استفاده از مغ، مغبچه و صدها اصطلاح از این دست از ارزش كار حافظ نكاسته است.

ما در این مقاله با بررسی منظومه ها و اشعار سهراب كوشیده ایم تا آنجا كه مقدور است تأثرات و تأملات عرفانی او را نشان دهیم و بویژه به این نكته، بسیار توجه كرده ایم كه سهراب ورای اصطلاحات و كلماتی كه استفاده كرده است، از عرفان اسلامی بسیار متأثر بوده و عملاً همان باورهای عرفای خراسان را در شعر خود به زیبایی بیان كرده است.

در واقع سهراب باورهای عرفان كهن ایرانی را با خلاقیت و زبانی نو در اشعار خود نقاشی كرده است و جان و تن در زلال اندیشه های پاك عطار، سنایی، مولانا و حافظ شسته است. پرداختن به توحید، هبوط آدم، سرّ عشق، رابطه عاشق و معشوق، آزادی اندیشه و مخالفت با سطحی نگری و یكسو نگاهی، تماماً در شعر او هویداست و نشانگر دغدغه های عرفانی و صوفیانه اوست. این توجه سهراب به عرفان اسلامی و ایرانی بس مورد توجه جوانان ایرانی قرار گرفته و تا حدّی خلاء فرهنگی در این زمینه را پر كرده است. این مقاله بیان برخی از ویژگیهای عرفانی شعر سهراب است كه در كمال ایجاز و اختصار به رشتة تحریر آمده است.

فهرست مطالب

چكیده. 2

مقدمه. 3

بیان مسئله. 4

تاریخچه نظری تحقیق. 5

تعریف عرفان. 5

تعریف عرفان در شعر سپهری. 6

هدف تحقیق. 7

زندگینامه. 7

آثار سهراب. 8

عرفان در شعر سهراب سپهری و نگاه اسطوره ای او. 11

لائوتسه، بودا و سپهری. 13

اندیشه اسطوره ای-عرفانی در سهراب. 17

عرفان در شعر سهراب سپهری. 18

سهراب سپهری از دیدگاه روانشناختی. 24

«صدای پرتنهایی». 29

عرفان در شعر نشانی سهراب. 51

فلسفه ی عرفان زندگی از زبان سهراب سپهری. 56

سهراب سپهری-شاعر عرفان و سپیدی. 66

سهراب‌ سپهری‌ و عرفان‌ بودایی‌ او. 71

نتیجه گیری. 90

منابع و پی نوشت ها 91

برچسب ها : عرفان در شعر سهراب سپهری , سهراب سپهری , عرفان , بودایی , تأملات صوفیانه , هبوط , صوفیّه , تصوف , عارف